Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan, enflasyon tahminini güncellediklerini belirterek, “Yıl sonu tahmin orta noktalarını 2023 için yüzde 65, 2024 için yüzde 36 ve 2025 için yüzde 14 olarak güncelledik. “
TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, yılın 4’üncü ‘Enflasyon Raporu’nu açıkladı. Enflasyonla kararlılıkla mücadele ettiklerini belirten Erkan, “Merkez Bankası olarak fiyat istikrarını sağlayarak toplumsal refaha en büyük katkıyı sağlayacağımızın bilincindeyiz. Bu nedenle enflasyonla güçlü bir şekilde kararlılıkla mücadele ediyoruz. Haziran ayında başlattığımız nakit sıkılaştırmasını bir süredir yüksek ve değişken seyreden enflasyonu kontrol altına almaya çalışıyoruz.” Enflasyonu kontrol altına almanın uzun ve zorlu bir süreç olacağının bilinciyle, enflasyon görünümünde belli bir iyileşme sağlanana kadar tüm araçlarımızı kararlılıkla kullanacağız. Politikamız faiz, kredi, mevduat, döviz piyasaları, iç ve dış finansman, rezervler gibi finansal koşulları çok güçlü ve hedeflediğimiz yönde etkilemektedir. Mali sıkılaştırma ekonomi İnsanlar üzerindeki geniş kapsamlı etkileri zamana yayılır. Ancak iç talepte dengelenme sürecine ilişkin bazı öncü sinyalleri şimdiden alıyoruz. “İçinde bulunduğumuz geçiş döneminde para politikasının kümülatif etkileri devreye girerken, 2024 yılının ikinci yarısında enflasyondaki düşüş sürecinin başlamasını hedefliyoruz” dedi.
‘GELİŞMİŞ ÜLKELERDE PARA SIKILAŞMASI DEVAM EDİYOR’
Küresel ekonomi ve enflasyona ilişkin gelişmeleri anlatan Erkan, şöyle konuştu: “Küresel büyümeye baktığımızda ekonomik aktivite 2023 yılının son çeyreğinde zayıf seyrini sürdürüyor. İhracat yaptığımız ülkelerde son dönemde giderek düşen büyüme oranları 2023’te de düşüş devam etti. Küresel enflasyonun 2022’de artması bekleniyor.” İlk yarıda ulaştığı yüksek seviyelere göre ciddi oranda düşüş gösterdi. Ancak gelişmiş ülkelerde çekirdek enflasyondaki düşüş manşet enflasyona göre daha dirençli oldu. Gelişmekte olan ülkelerde ise farklı bir görünüm var. Nakit sıkılaştırma sürecini erken başlatan ve küresel emtia şoklarından nispeten daha az etkilenen ülkeler “Enflasyonla mücadelede ilerleme kaydederken diğer ülkelerde enflasyon net olarak hedeflerin üzerinde kalmaya devam etti. Nakit sıkılaştırması, küresel emtia şoklarından nispeten daha az etkilendi.” Enflasyon hedefin üzerinde” dedi.
‘KAMU GELİRLERİNİ DESTEKLEMEYE YÖNELİK ÖNLEMLER ALINDI’
Yurt içi enflasyon gelişmelerine ilişkin Erkan, “Manşet enflasyonda önemli bir artış ve kısa vadede enflasyonun ana eğilimini öngördüğümüzü politika metinlerimizde ve Temmuz Enflasyon Raporu’nda paylaştık. Nitekim tüketici fiyatları enflasyonu da arttı” dedi. Bu artışa katkıları alt kalemler bazında incelediğimizde ise hizmetler 7,9 puan, temel mallar 5,3 puan ve gıda kümeleri 4,8 puanla öne çıkıyor. Enflasyonun haziran ayından eylül ortasına kadar artmasının nedeni büyük şoklardan kaynaklanıyor.Enflasyonun belirleyicilerine bu açıdan bakıldığında, mayıs-eylül ayları arasında yüzde 90 oranında artan akaryakıt fiyatları 4,8 puanlık katkıyla öne çıkıyor. Aynı dönemde sepet kurundaki yüzde 40’a yakın artış, maliyet kanalıyla enflasyona 4,3 puanlık etki yaptı.Ayrıca depremden kaynaklanan finansman ihtiyacı ile artan kamu harcamalarının dengelenmesi amacıyla, enflasyona yönelik tedbirler alındı. Temmuz ayında kamu gelirlerini destekleyin. Kısa sürede KDV ve spesifik ÖTV artışları başta olmak üzere vergilerde ve yönetilen fiyatlarda pek çok güncelleme gerçekleşti. Söz konusu vergi güncellemelerinin etkisi ise 2,5 puan oldu. Tarihsel eğilimlere göre daha yüksek oranda gerçekleşen bu şokların birleşimi beklentiler ve fiyatlama davranışlarında ilave bir bozulmaya yol açmıştır. Bu kanaldan gelen 10,1 puanlık güçlü etki enflasyonda önemli rol oynadı. “Eylül ayı enflasyonu, ekim ayına ait yüksek frekanslı bilgiler ve tüm öncü göstergeler, söz konusu şokların enflasyona yansımalarının büyük ölçüde tamamlandığını gösteriyor” dedi.
‘KİRALIK KONUT FİYATLARINDA YAVAŞLAMA SİNYALLERİ ALIYORUZ’
Erkan, yıllara yayılan yüksek enflasyon nedeniyle eğitim, kira, sağlık, restoran ve otel gibi alt kalemlerde güçlenen hizmet grubundaki katılığın enflasyonun önemli bir bileşeni olmaya devam ettiğine dikkat çekti. “Aslında döviz kurları, emtia fiyatları gibi çeşitli unsurlara bağlı olarak enflasyon ani artışlar gösteriyor.” Söz konusu faktörlerin ortadan kalkmasıyla artış gösterebilen temel mal enflasyonu hızla düşerken, hizmet enflasyonundaki kademeli yavaşlama zamana yayılıyor. Hizmet enflasyonunda son dönemde artan katılıklarda kiralar öne çıkıyor. Yüksek enflasyon, tasarruf amaçlı konut talebi ve arz sorunları gibi pek çok kaynaktan etkilenen kiralarda, “Artış yüksek oranlarda devam ediyor. Ancak özellikle kiralık konut reklamlarında fiyat artışlarında yavaşlama sinyalleri alıyoruz.” Ancak yeni konut fiyatlarında ve kira artışlarında beklenen yavaşlamanın enflasyona yansıması zaman alacak” dedi.
‘YIL SONU ENFLASYON TAHMİNLERİMİZİ GÜNCELLİYORUZ’
2023 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 65’e çıkardıklarını belirten Erkan, “Öncelikle modelleme çerçevemizi, iyileşmeyi sağlamak amacıyla büyük şokların doğrusal olmayan etkilerini de içerecek şekilde güncelledik. Talep performansımız bu çerçevede 2023 ve 2024 yıl sonu tahmin orta noktaları yüzde 65’tir.” 2023 için yüzde 36, 2025 için yüzde 14 olarak güncelledik. Ayrıca tahmin aralıklarının alt ve üst noktalarını da 2023 için yüzde 62 ve 68, 2024 için ise yüzde 30 ve 42 olarak revize ettik. Bu noktada şunun altını çizmek isterim. iki konu. Birincisi jeopolitik. “Risklere ve yönetilen fiyatlara ilişkin belirsizliklerin artması nedeniyle taleplerimizde belirsizlik aralığını genişlettik. İkinci olarak iddialarımızı üst yönde güncellememize rağmen enflasyondaki düşüşün başlangıç zamanında bir değişiklik olmayacağını değerlendiriyoruz. Enflasyonla mücadelenin hızı ve enflasyonla mücadelenin seyri.”
‘PARA SIKILAŞTIRMALARINA DEVAM EDECEĞİZ’
Enflasyondaki düşüş ve istikrar süreçleri öncesinde bir geçiş dönemi yaşadıklarına işaret eden Erkan, “Geçiş döneminde Temmuz Enflasyon Raporu’nda şeffaf bir şekilde paylaştığımız gibi enflasyonda süreksiz bir yükselişe tanık oluyoruz. Bu süreçte Enflasyondaki düşüşün sürdürülebilir bir şekilde başlamasını sağlayacak zemin dikkatle hazırlanıyor.Para politikasının enflasyon üzerindeki etkisi, talebin yanı sıra beklentiler, varlık fiyatları, finansal koşullar ve krediler gibi çeşitli kanallar tarafından belirleniyor. Nakit transferi birkaç çeyreğe yayılan etkilerle gerçekleşiyor Enflasyon görünümünde net bir iyileşme sağlanana kadar mali sıkılaştırmaya devam edeceğiz Mali sıkılaşma Enflasyonu düşüreceğimiz 2024 yılında sürecimizin etkilerini büyük ölçüde göreceğiz. Enflasyondaki düşüş döneminde döviz kuru istikrarı, mevcut süreçlerdeki istikrarın iyileşmesi, sermaye akımlarında kalıcı güçlenme ve rezervlerdeki artış devam edecektir. Öngörülebilirliğin artacağı, enflasyonun tek haneye ulaşacağı ve kaliteli büyümenin sağlanacağı enflasyondaki düşüş dönemi devam edecek. Enflasyondaki düşüşün kalıcı olacağı bir istikrar dönemi gelecektir. “Enflasyon tekrar tek haneye düşene ve orta vadeli hedefimize ulaşana kadar tüm araçlarımızı kararlılıkla kullanmaya devam edeceğiz.”
